Sambal Bilis Kering Garing & Tahan Lama

Sambal bilis kering ialah lauk “serbaguna” yang rangup, pedas manis dan tahan lama. Ia dibuat dengan menggoreng bilis hingga garing, kemudian digaulkan dengan sambal yang dimasak lama sampai pecah minyak—hasilnya sambal bertekstur kering, tidak berminyak berlebihan, dan kekal rangup walaupun disimpan.

Hidangan ini sesuai dijadikan stok lauk harian: tabur atas nasi panas, teman nasi lemak, roti, mi goreng, bubur, malah sebagai snek pedas manis.

Kelebihan utama sambal bilis kering ialah praktikal dan tahan simpan. Dengan teknik yang betul (bilis digoreng garing dahulu, sambal dimasak hingga benar-benar naik minyak, dan digaul sekejap sahaja di akhir), ia boleh disimpan dalam balang kedap untuk dibawa travel, bekal asrama, atau “meal prep” keluarga.

Rasanya mudah disesuaikan—kurangkan biji cili untuk versi kurang pedas, tambah gula merah untuk rasa karamel, atau masukkan kacang/petai/kentang untuk variasi. Pendek kata, satu balang sambal bilis kering boleh selesaikan banyak situasi lapar, cepat, dan sedap.

Bahan

  • 200–250 g ikan bilis (siang, bilas, toskan)

  • 8–10 tangkai cili kering (rendam air panas, buang biji)

  • 6 biji cili merah segar (pilihan; untuk warna & rasa)

  • 6–8 ulas bawang merah

  • 3 ulas bawang putih

  • 1 inci belacan bakar (pilihan)

  • 1–2 sudu besar asam jawa + 150 ml air (tapis)

  • 2–3 sudu besar gula merah/gula pasir

  • 1 sudu teh garam (ikut rasa)

  • 1–2 helai daun limau purut hiris halus (pilihan)

  • Minyak masak (lebih sikit untuk menumis)

Tambahan opsyenal: ½ cawan kacang tanah goreng, 1 bawang besar hiris bulat, atau petai.

Sediakan Bilis (Biar Rangup)

  1. Panaskan minyak sederhana.

  2. Goreng bilis api sederhana-rendah hingga keperangan muda (2–4 minit).

  3. Angkat & toskan. Ketepikan.

Kisar Pes Sambal

  • Kisar kasar: cili kering + cili merah + bawang merah + bawang putih + belacan + sedikit air (jangan terlalu halus supaya sambal bertekstur).

Tumis & Naikkan Minyak

  1. Panaskan 4–6 sudu besar minyak.

  2. Masukkan pes kisar, tumis perlahan sampai pecah minyak (10–15 minit).

  3. Masuk air asam jawa, gaul.

  4. Perasakan: garam + gula (biar ada rasa manis-pedas-masam seimbang).

  5. Masukkan hirisan bawang besar (jika guna), tumis 1–2 minit.

Gaul Bilis & Siap

  1. Masukkan bilis goreng (dan kacang/petai jika guna).

  2. Gaul cepat api kecil 1–2 minit—cukup bagi sambal salut sekata tanpa melembikkan bilis.

  3. Tabur daun limau purut (jika guna), padam api.

Tip Penting

  • Rangup tahan lama: Pastikan bilis digoreng garing dulu, sambal dimasak sampai betul-betul pecah minyak, dan gaul bilis di akhir sekejap sahaja.

  • Kurang pedas: Gantikan sebahagian cili kering dengan cili besar merah; buang biji untuk kurangkan pedas.

  • Lebih kilat & tahan simpan: Akhir sekali boleh tambah 1 sudu besar minyak panas—balut rasa & elak cepat kering.

  • Simpan: Sejukkan 100% dahulu, simpan dalam balang kedap. Boleh tahan 1–2 minggu suhu bilik (tempat kering), atau lebih lama dalam peti sejuk.

Variasi Pantas

  • Sambal Bilis Kacang: Masuk kacang tanah goreng waktu gaul akhir.

  • Sambal Bilis Kentang: Goreng kentang dadu hingga garing, baru gaul bersama sambal.

  • Sambal Bilis Petai: Tumis petai 1–2 minit sebelum masuk bilis.

Resepi Lain Yang Berkaitan

Ini 7 resepi sambal kering lain (ringkas, rangup, senang simpan). Setiap satu ikut prinsip: goreng bahan utama sampai garing → masak sambal sampai pecah minyak → gaul di akhir sekejap saja.

1) Sambal Kentang Kering (Kentang Crispy)

Bahan:

  • 3 biji kentang – hiris mancis, rendam air garam, tos

  • 1 genggam bilis (opsyenal), ½ cawan kacang tanah (opsyenal)

  • Pes: 8 cili kering rendam, 4 bawang merah, 2 bawang putih, 1 sdt garam, 2–3 sdb gula, 1 sdb asam jawa + 100 ml air
    Cara:

  1. Goreng kentang hingga garing keemasan; angkat. Goreng bilis & kacang (jika guna); angkat.

  2. Tumis pes hingga pecah minyak. Masuk air asam, garam, gula (biar manis-pedas-seimbang).

  3. Api kecil, gaul cepat kentang + bilis + kacang. Tutup api. Sejukkan, simpan balang.

2) Sambal Tempe Kering

Bahan:

  • 2 papan tempe – hiris nipis, goreng garing

  • 1 genggam ikan bilis goreng (opsyenal)

  • Pes: 6 cili kering, 3 bawang merah, 2 bawang putih, 1 sdt ketumbar serbuk, 2–3 sdb gula melaka, garam, 1 sdb asam jawa
    Cara:
    Tumis pes hingga naik minyak → perasa → gaul tempe (dan bilis) sekejap → siap. Tambah bijan panggang untuk tekstur.

3) Sambal Ebi Kering (Udang Kering)

Bahan:

  • ½ cawan ebi (udang kering) – rendam 10 minit, toskan, goreng garing

  • 4 cili kering, 3 cili merah, 4 bawang merah, 2 bawang putih, ½ inci belacan bakar

  • 2 sdb gula, garam, 1 sdb jus limau nipis
    Cara:
    Kisar kasar cili+bawang+belacan → tumis pekat & pecah minyak → garam+gula → masukkan ebi goreng → perah limau → gaul 1 minit, padam.

4) Sambal Hati Kering (Hati Ayam/Daging)

Bahan:

  • 300 g hati (ayam/daging) – rebus sekejap dgn halia & garam, tos, goreng garing, hiris nipis

  • Pes: 8 cili kering, 4 bawang merah, 2 bawang putih, 1 inci halia, 1 sdt serbuk jintan/ketumbar (opsyenal)

  • Gula nisan/gula melaka, garam, 1 sdb asam jawa
    Cara:
    Tumis pes → masuk serbuk rempah → perasa → api kecil, gaul hati goreng 1–2 minit sahaja. Rangup di luar, sedap berempah.

5) Sambal Gajus Kering (Cashew Crunch)

Bahan:

  • 1 cawan gajus goreng, 1 genggam bilis goreng

  • Pes: 6 cili kering, 2 cili merah, 3 bawang merah, 2 bawang putih

  • 2–3 sdb gula, garam, 1 sdt kicap pekat (kilat & warna)
    Cara:
    Tumis pes → perasa → titis kicap → api kecil, gaul gajus + bilis; padam cepat. Sejuk, simpan kedap.

6) Sambal Hijau Bilis Kering

Bahan:

  • 1 genggam bilis goreng garing

  • Kisar kasar: 8 cili hijau besar, 5 cili padi hijau (ikut pedas), 5 bawang merah, 2 bawang putih

  • Garam, gula, 1 sdb air asam, 2 helai daun limau purut hiris halus
    Cara:
    Tumis kisaran hijau sampai wangi & pekat → garam+gula+air asam → api kecil, gaul bilis + daun limau 1 minit → siap. Aroma segar.

7) Sambal Serunding Kelapa Kering

Bahan:

  • 2 cawan kelapa parut putih – sangai kering hingga harum

  • Kisar: 6 cili kering, 3 bawang merah, 2 bawang putih, 1 inci kunyit hidup, 1 inci halia

  • 1 helai daun kunyit hiris halus, 2 sdb gula, garam, sedikit air asam
    Cara:
    Tumis kisaran → masukkan kelapa sangai → garam+gula+air asam → gaul kering atas api kecil hingga berderai dan wangi → daun kunyit → siap.


Tip Umum Sambal Kering (Anti-Lemau)

  • Goreng garing dulu bahan utama (kentang/tempe/bilis/gajus) → baru gaul akhir.

  • Masak pes sampai pecah minyak supaya sambal kering & tahan simpan.

  • Sejuk 100% sebelum masuk balang kedap; sudu mesti kering bila ceduk.

  • Simpan tempat sejuk-kering; nak lebih lama, chiller.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *